Қызғыш

Vanellus vanellus

Арқасы қызыл-күрең жылтыры бар күңгірт метал-жасыл түсті біршама ірі балшықшы (180-250 г, қанаттар құлашы 72 см дейін). Қанаттары толығымен күлгін жылтыры бар қара, доғал. Бастың екі жағы, мойынының арты ақ, тамағының астыңғы бөлігі, бастың алдыңғы беті және жемсауы қара. Қарны, бүйірлері мен қолтықасты ойықтары ақ, құйрықүсті мен құйрықасты жирен, құйрығы ақ, ұшында қара сызығы бар. Басында жіңішке қара айдары бар. Аналығы аталығына ұқсайды, бірақ олардың қанаттары одан әрі кеңірек және тамағы мен жемсауындағы қауырсыны кейде ақ. Еуразияда кең қоныстанған. Қазақстанның барлық жерінде қоныстанады, ылғалды тіршілік ортасын қалайды. Сиретілген топтармен ұялайды, бұл ұжымдық тыныштықты сақтауға әсерін тигізеді – сәл ғана тынышсыздық болғанда «чьи-вы, чьи-вы» деп айқайлап, у-шу көтереді, бұл халық шығармашылығында өз көрінісін тапты.

Ұя – құрғақ шөбі бар жердегі шұңқыр. 4 күңгірт ала жұмыртқа салады, екі ата-анасы екеуі де шамамен 4 апта бойы басып шығарады. Кейін шамамен бір ай бойы ата-анасы балапандарын қанатымен ұшқанға дейін күтіп-бағып және қорғап жеткізеді. Осыдан кейін қызғыштар топқа, кейде өте үлкен топқа жиналып, қыстауға қайтқанға дейін көшеді. Жәндіктермен немесе олардың дернәсілдерімен, сондай-ақ басқа да омыртқасыздармен қоректенеді. Қазақстанда ақпанның ортасында көрінеді, қазан-қарашада ұшып кетеді, жалғыздары республиканың шеткі оңтүстігінде қысқа қалады.

P.s. мәліметтер Барсакелмес мемлекеттік табиғи қорығының биоалуантүрлілігіне мониторинг жүргізу жөніндегі әдістемелік ұсынымдардан алынған

#Барсакелмес_МТҚ
#Барсакельмесский_ГПЗ
#БМТҚ_жануарларəлемі_айдары
#рурика_животныймир_БГПЗ